Hnaring khua cu Lautu pengah khua nganbik le khuahlun bik pakhat asinain atu tiangah khua upa dihlak hnatlaknak in chuahmi khua tuanbia cauk a um kho rih lo caah 1996 kum ah Rev. Dr. Si Thar ( B.Th ) lio nih ( The History of Lautu Baptist Churches ) tiin Thesis a rak tialmi P- 16 chungah siseh, cun zipeng Pu Ngun To nih, Laimi phun thawhkehnak le khuatlaknak P-395 chungah siseh, Mirang chan ah Hakha vuanthawk nih a rak tial tak mi, `" Head man`s Register" le Pu Thio Ling diary chungah siseh, cun Pastor Hre Hmung chimmi le Hnaring khuahlun khua tuanbia tawi chuahpi dingah tuanvo pekmi Rev. Bawi Ung le a dangdang record book hna chungin lakchin in atanglei bantuk in ka vun langternak a si.
Hnaring khua cu AD 1600 kum ah hin Fanthen ram Tlungpi khua in Pu Le Chin fapa Lian Mang le a minung hna nih an rak tlakmi khua a si. Khua an rak tlakka ah hin inndong ( 25 ) an rak um ti asi. Pu Lian Mang nih Hnaring khua a rak tlak hlan ah hin Zotung miphun an rak si men lai tiah zumhmi Khuvlie le Phabaw chungkhar hna nih Hnaring khua ah an rak um hmasa hna i, chan ( 4 ) tluk hrawng an rak um chung cang men lai tiah zumh a si.
Hnaring timi sullam cu a phunphun in chim ciomi le hrilhfiah mi dangdang a um kho ko lai nain Rev. Dr. Si Thar nih Hnaring khua upa bochan mi vialte a hal hna, a dotthlat hnu ah Thesis a tialmi sullam cu, voikhat ah Pu Lian Mang le a hawi le pawl cu Hnaring ram, ramriah awk ah Fanthen ram Tlungpi in an rak ra hna i, lam ah Khuvlie chungnu an ton tikah " Khoika dah na kal lai tiah an hal. Cu nu nih cun " Luring la" tiah a leh hna. Zotung holh in Luring la cu Hakha holh in Loring ah ti a si. Ramriak pawl theihnak ahcun Laringtiah an theih i a hnu ahcun " Laring in Hnaring " a ra tiah hmuh a si. Hi nak in a fiang deuh mi sullam hmuh hlan chung paoh ahcun a cung lei langhtermi hi hmanh dawh a si ko. Laimi ( Chin ) khuatlaknak tuanbia kan zoh tik zongah ramriahnak le ramvaih hmanhsatnak in ramtha le hmuntha an rak kawl tiin hmuh a si bangin hmanhdawh ngai a si ko. 2009 January tiangah hin inndawng 232 an um i , pa 547, nu 626 minung an zapi 1173 an um.
Hnaring khuahlun khua le ram uktu khuabawi hna cu Hnaring khua tlakpi hmasatu Pu Lian Mang hi a pakhatnak khuabawi ( first chief ) a si awk a si nain ca le bia rak ngeih hlan thil sining kha theih a rak si lo caah theih hnu ah khuabawi a tuanmi hna cu Pu Thio Ling ( diary cauk), Pastor Hre Hmung le Ohkathah Pu Za Hre pekmi cazin bantuk in vun langhter a si.
Khuabawi tuantu hna le an tuan kum
1. | Pu Lian Mang | 1600 |
2 | Pu Mang Thang |
|
3. | Pu Pen Thang |
|
4. | Pu Dar Mang |
|
5. | Pu Za Tial |
|
6. | Pu Tial Ce |
|
7. | Pu Thawng Dun |
|
8. | Pu Daa Ce |
|
9. | Pu Thawng Mang |
|
10. | Pu Van Thang |
|
11. | Pu Ki Khar |
|
12. | Pu Rung Nawl | 1910- 1932 |
13. | Pu Lian Kulh | 1932- 1961 |
14. | Pu Thla Lian | 1961- 1969 |
15. | Pu Za Hnin | 1969- 1973 |
16. | Pu Rung Dun | 1973- 1982 |
17. | Pu Thang Dia | 1982- 1985 |
18. | Pu Tum Mang | 1985-1988 |
19. | Pu Khia Ce | 1988- 1991 |
20. | Pu Van Tial | 1991- 1993 |
21. | Pu Hram Uk | 1993- 1995 |
22. | Pu Baa Zah | 1995- 1997 |
23. | Pu Ngun Hmung | 1997- 2000 |
24. | Pu Sui Ling | 2000- 2001 |
25. | Pu Tial Chung | 2001- 2003 |
26. | Pu Sui Ling | 2003- 2005 |
27. | Pu Thla Ling | 2005- 2006 |
28. | Pu Bawi Hu | 2006- 2010 |
29. | Pu Za Khuai | 2010- |
Pu Lian Kulh cu mirang nih ramuk bawi ah an ser i, Hnaring khuahlun, Hriangpi, Sate ( Bawchaw), Leikang, Longthangtlang, Zingma khua hna a uk hna. ( G. VP. NO. 97/ 66 Hot 1932 )
Hnaring Lawtlakhua Tuanbia tawi
Circle chairman le khuabawi caan saupi a tuantu Pu Thio Ling diary cauk chungah le Pu Ngun To tialmi, " Laimi phun thawhkehnak le khuatlaknak cauk P. 396 chung, cun tulio khuabawi a tuantu Pu Za Hre kuatmi cazin fonhtonh in ka tialmi a si.
Hnaring Lawtlakhua khua hi a hlan deuh ahcun Hnaring Lawtlakhua tiah auh tawn a si. Uknak lei riantuan fawinak caah Khuahlun le Lawtlakhua cu khuakhat khan in hmuhmi a si caah Mirang nih vuanthawk chan, " Headman Rigister Record book" ah zongah Hnaring Lawtlakhua Khua tlaknak kum a um lo nain Pu Ngun To tialmi cauk chungah le Pu Thio Ling diary cauk chungah Hnaring Lawtlakhua bawi Pu Mang Thang fapa Sia Vung khuatlakpi tu le 1917- 1918 kum , Lotaw chimnak ruangah kum khat thong an thlak tiin hmuh khawh a si caah Hnaring Lawtlakhua hi AD 1910 hrawngah Hnaring khuahlun in Pu Sia Vung hruainak in tlak chinmi si dawh a si.Mirang chan ah Hnaring Lawtlakhua Khuabawi an pek hmasabik pa cu Pu Thawng Hu fapa Mang Daw kha 23.01.1921 ni in an tuanter ti a si. ( Pu Ngun To cauk P-396 ) .Hin caan lio ah hin Inndawng ( 130 ) an rak um cang. Lawtla khy ah hin khuasang or Khy tluo pa 5 a um. Cu hna cu 1.Hmuesakhue 2. Sehue, 3.Suepuvhna, 4.Aacue, 5.Bawba tiin a si.
Lawtlakhua timi sullam zong hi hlan ah an rak auh tawnnak ram min a si tiah Pu Thio Ling diary chungah cun hmuh a si. Khua le ram hruaitu Khuabawi hna cu Mirang chan record book, Pu Thio Ling diary cauk, Pastor Hre Hmung le tulio khuabawi tuantu Pu Za Hre pekmi cazin bantuk in ka vun langhter.
Khuabawi tuantu hna le an tuan kum
1. | Pu Sia Vung | 1910- 1921 |
2. | Pu Mang Daw | 1921- 1946 |
3. | Pu Za Kheng | 1946- 1956 |
4. | Pu Thio Ling | 1956- 1967 |
5. | Pu Mang Thang | 1967- 1972 |
6. | Pu Thla Mang | 1972- 1982 |
7. | Pu Thio Ling | 1982- 1985 |
8. | Pu Via Bawi | 1985- 1988 |
9. | Pu Mang Khu Ling | 1988- 1991 |
10. | Pu Khua Le Ling | 1991- 1993 |
11. | Pu Ring Kung | 1993- 1995 |
12. | Pu Za Ve | 1995- 1997 |
13. | Pu Hlun Sang | 1997- 1999 |
14. | Pu Thla Mang | 1999- 2001 |
15. | Pu Ram Uk | 2001- 2003 |
16 | Pu Thla Chaw | 2003 |
17. | Pu Hmung Uk | 2003- 2005 |
18. | Pu Za Hre | 2005- 2010 |
19. | Pu Thla Chaw | 2010- |
Hi tuanbia tial kum 2009 January tiangah in Inndawng 140 an si i, pa 383, nu 413 minung an zapi an um.
Rural Health Centre ( Sii-inn)
Hnaring khua ah hin Lautu miphun vialte kan i hrawmhmi H.A ( Leh Thoh Ciamazi Hmuh ) umnak sii-zung a um. 18.01.2009 ni ah Hnaring khuabawi pa Pu Za Hre nih phone in a rak ka chimh ningte in a thawhkehnak tuanbia te kha atanglei bantuk in ka vun langhter. Zeicatiah minung nunnak caah sii-zung hi biapi tukmi a si. Sii-zung he kan i hlat tuk ruangah thih cu lo pi in minung tampi thih tawn a si. Cu caah acozah nih sii-zung a kan pekmi hi Lautu kan thlauchuah a si.
Hnaringsii-zung hi 25.03.1962 ni ah phunh piak a si.A thawkka in H.A Siibawi a tuantu hna cu a tanglei bantuk in an min le an khua min langhter a si.
1. | Pu Thang Hlei( Lumbang ) | 1962- 1966 |
2. | Pu Ngun Do Kham( Tedim ) | 1967- 1970 |
3. | Pu Ha Om( Mindat ) | 1971- 1974 |
4. | Pu Nah Thang( Lumbang ) | 1974- 1977 |
5. | Pu Lal Hnging Lo ( Farrawn ) | 1977- 1986 |
6. | Pu Van Kulh ( Lumkhuatum ) | 1986- 1988 |
7. | Pu Nah Thang( Lumbang ) | 1989- 1992 |
8. | Pu Pau Khen Hau (Tonzang) | 1992- 1995 |
9. | Pu Sang Hlei (Zephai) | 1995- 2000 |
10. | Pu Dar Hmung (Surkhua ) | 2004- 2007 |
11. | Pu Sai Myint Kyaw | 2008 |
1989 thawk in L.H.V ( Ciamazi Sayama ) kan hmuh i, an min cu Daw Aye Myint, Daw Siang Myint ( Hakha ), Daw Dar Thluai ( Surngen ) le Daw Cuai Par hna an si. Midwie. Vaccinator le workservant zong pek chih a si.
Hnaring Khua ah Baptist Khrihfa Buu A thawhkehnak
( 1 ) Hnaring, Lianhnin Baptist Church ( LBC ) Tuanbia Tawi
Pu Lian Hnin le chungkhar cu Hakha in a ra mi sianginn lei uktu Sayakyi Aung Dwe , Rev. Sang Ling, Saya Za Ling le Saya Issac hna thawngtha bia chimmi thawngin Khrihfa ah an lut i, September 1930 kum ah tipilnak an pek colh hna. Saya Khar Nawn le Pu Le Hmung hna zong Rev. Sang Ling le Saya Za Ling , Hnaring an cam chungah Khrihfa ah an lut ve. Cun 1931 kum chungah hin a tanglei dong ( 7 ) hna hi Khrihfa ah an lut.
- Pu Khuai Dun
- Pu Rua Rung te chungkhar
- Pu Huai Thaw te chungkhar
- Pu Di Thar te chungkhar
- Pu Pu Zo te chungkhar
- Pu Huai Ma te chungkhar
- Pu Za Dawi te chungkhar
Hnaring Baptist Church cu 1930 September thawk in Pu Lian Hnin , Saya Khar Nawn le Pu Le Hmung chungkhar hna nih an hruai colh hna. Buu an dirhnak 1930 kum thawk in ni hin tiang Church Chairman a tuanmi hna cu a tanglei bantuk in an si.
1. | Pu Lian Hnin | 1930- 1931 |
2. | Pu Khuai Dun | 1931- 1936 |
3. | Pu Zo Le | 1936- 1944 |
4. | Pu Ui Hmung | 1944- 1948 |
5. | Pu Zo Le | 1948- 1955 |
6. | Pu Phun Hnok | 1955- 1958 |
7. | Pu Rua Rung | 1958- 1965 |
8. | Pu Tin Nuai | 1965- 1976 |
9. | Pu Luai Mang | 1976- 1979 |
10. | Pu Tin Nuai | 1979- 1983 |
11. | Pu Thang Hlun | 1983- 1986 |
12. | Pu Thang Dia | 1986- 1999 |
13. | Pu Lian Chum | 1999- 201 |
Lianhnin Baptist Church ah Pastors a tuanmi hna cu Rev. Hrat Ling ( 1962- 1967 ), Rev. Lung Ling ( 1974- 1999 ) le Pastor Dar Hliang ( 1999- ) hna an si. An biakinn zong " Lianhnin Memorial Baptist Church " tiah an ti i, LABC zungpi zong hi Hnaring khuahlun ah hin a um.
( 2 ) Hnaring, Immanuel Baptist Church ( IBC ) Tuanbia tawi
1946 tiangah hin cun Hnaring tipil khrihfa dihlak Lianhnin Baptist Church biakinn ah an rak i pum ti. Hnaring Lawtlakhua ah Khrihfa an hung karh deuh tikah 1946 thawk in a tanglei member ( 17 ) hna nih Hnaring Lawtlakhua a dang in an i pum ve.
- Pu Cin Bil te chungkhar
- Pu Phun Mang te chungkahr
- Pu Ria Hei te chungkhar
- Pu Za Khung te chungkhar
- Pu Thua Nua te chungkhar
- Pu Rua Hei te chungkhar
- Pu Kung Hei te chungkhar
- Pa Khup Nuai
- Pa Hmang Kaw
- Pa Khua Hup
- Pa Khua Khia
- Pa Hlun Sang
- Pa Za Ria
- Nu Mang Ki
- Nu Nua Thluai
- Nu Mua Ki
- Nu Phaa Cia
Khrihfa zumtu thar tete an hung karh deuh caah 1951 kum thak in Church an dirh than i, Church Chairman a tuantu hna cu a tanglei bantuk an si.
- Pu Thua Nua 1946- 1947
- Pu Khar Cin 1947- 1960
- Pu Tha Bil 1960- 1969
- Pu Lian Ta 1969- 1992
- Pu Via Bawi 1992- 1995
- Pu Le Hli 1995-
Church Pastor tuanmi hna
- Rev. Hmang Kaw ( 1967- 1984, 1991- 1996 )
- Rev. Dr. Si Thar ( 1996- 1999 )
- Pastor Robin Thla Luai (ttuan kum ttial tthan ding )
Roman Caltholic Missionary ( RCM )Church tuanbia tawi
Lautu peng Khrifabu a lut hmasa mi cu Bapatist Khrifabu a si nain 1959 kum thawk in France in Roman Caltholic Missionary Rev. Fr. Adre Bareights Hnaring ah a hung phak tikah RCM Khrifabu dirh a si ve. Rev.Fr. Adre Bareights nih sii le ai tampi le Baisakup zuk ( Silent cenemar films slight projector ) a rak phorh i , cu nih cun missio riantuan khawhnak tampi a bawmh. A hmasa bik ah RCM bu ah a lut hmasatu cu U Hre Hmung a si i, November 5. 1959 ni ah a lut. U Hre Hmung cu cawngpiaktu Saya ah tuanvo pek colh a si. Rev.Fr. Adre Bareights cu 1966 kum ah Kawlram in a ram lei kir a si tikah Pastor Hre Hmung nih RCM siangbawi tuanvo khan in Lautu, Mara, Zotung, Zophei, le Matu peng vialte kha 1973 tiang a zoh kheh chih hna.
Hnaring khua cu RCM Head Quater zungpi umnak a si bangin a dotdot in siangbawi ( Priest ) a tuanmi hna cu a tanglei bangin an si.
- Rev. Fr. Adre Bareights ( 1959- 1966)
- Rev. Fr. Flavian Hrang Hlun ( 1966- 1973 )
- Rev. Fr. Paulinus Maung Ha Ke ( 1976- 1974 )
- Rev. Fr. John Maung San ( 1974- 1984 )
- Rev. Fr. Ignatius Hau Kap ( 1986- 1989)
- Rev. Fr. Cagetan Myint Way ( 1989- 1990 )
- Rev. Fr. Robert Kam Khaw Hau ( 1990- 1991 )
- Rev. Fr. Dominic Suan Pian Zam ( 1991- 1994 )
- Rev. Fr. Joseph Pau Kap Mung ( 1994- 1996 )
- Rev.Fr. Paul Thla Kio ( 1996- 1998 )
- Rev. Fr. Lucius Hre Kung ( 1998- 2005 )
- Rev.Fr. Joseph Ki Khui Om ( 2005- 2007 )
- Rev. Fr. Dominic Kung Tial ( 2007- )
Hnaring Assembly of God ( A.G ) Church tuanbia tawi
Hnaring Baptist Churches in hrinthar a pommi cheukhat hna nih Rev. San Hung kha Hnaring ah crusade tuahpiak awk ah an sawm. Cu crusade tuahnak in May 25. 1984 kum ni ah zumtu chungkhar ( 27 ) hna cu A.G Khrifabu ah an lut colh. Hnaring Immnuel Baptist Church pastor Rev. Hmang Kaw zong a lut ve i, cuticun A.G Khrifa bu cu dirh a si. Caan tling Pastor ( Full time Minister ) ngeih loin caan saupi an umnak in Biakinn an sak kho colh i, Church Chairman ah Pu Luai Mang nih a tuanpiak hna
1993 thawk in cun caantling riantuantu ( 3 ) an ngeih hna i, cu hna cu a tanglei bangin an si.
( 1 ) Saya Tum Mang...... ( April 03.1993 )
( 2 ) Saya Ria Ce ............ ( April 03.1993 )
( 3 ) Saya Peng Hu ......... ( June 6. 1994 ) hna an si.
Penial Assembly of God ( A.G ) Church tuanbia tawi
May 17.2008 kum ah Khuahlun A.G Church zapi hnatlaknak in Hnaring Lawtla khy ah A.G Khrifa bu cu inn dang an rak chuah.Inn dongh 19 an si. Church pastor ah Rev. Hmang Kaw a si.
( 1 ) Basic Education High School ( B.E.H.S ) Hnaring Sianginn tuanbia tawi
Hnaring High School sianginnpi cu Lautu mi vialte kan i hrawmh mi Lautu thluachuah a si i, Lautu kan hmai ti awk a si. Cu caah sianginn dangnak in a upa bik le Lautu miphun dihlak fimnak a kan pektu le fimnak cawhnug kan dinh nak a si.
Athawh kehnak: ( a ) May 1.1925 kum ni ah Prinmary ( SPS ) sianginn hmuh a si.
( b ) June 1. 1959 kum ni ah Middle School ( S.H.S ) sianginn hmuh a si.
( c ) May 15. 1991 kum ni ah High School ( B.E.H.S ) sianginn hmuh a si.
Headmaster, Sayakyi tuantu hna
A changchang tein Sayakyi ( Headmaster ) tuantu hna cu a tanglei bangin an si.
- Sayakyi Ai Zek ( 1925- 1930 ) Hakha
- Sayakyi Zo Maung (1930- 1939 ) Hakha
- Sayakyi Za Bik ( 1939- 1948 )
- Sayakyi Ral Zam ( 1948- 1953 ) Hakha
- Sayakyi Khar Nawn ( 1953- 1959 ) Hnaring
- Sayakyi Dai Za Suan ( 1959- 1966 ) Tedim
- Sayakyi Kim Za Hau ( 1966- 1969 ) Thuklai
- Sayakyi Phun Kulh ( 1969- 1971 ) Lungbang
- Sayakyi Za Tei ( 1971- 1974 ) Hriangpi
- Sayakyi Za Kham ( 1974- 1977 ) Ngalang
- Sayakyi Kyaw Oke ( 1977- 1987 ) Thangaw
- Sayakyi Za Tei ( 1987- 1989 ) Hriangpi
- Sayakyi H. Lian Tial (1989- 1991) Sentung
- Sayakyi Kyaw Oke ( 1991- 1997 ) Thangaw
- Sayakyi Tuan Do Kham ( 1997- 1999 ) Sihzang
- Sayakyi Kap Khanh Cin ( 1999- 2001 ) Mawngken
- Sayakyi Hla Ling ( 2001- 2004 ) Lailenpi
- Sayamakyi Thin Pui ( 2004- 2007 ) Matupi
- Sayakyi Kin Suan Mung ( 2007- )
( 2 ) Hnaring, Longhmawpa Primary School, A Mah Kah ( 1 ) sianginn tuanbia tawi
Hnaring khu cu Lautu peng ah khuapi bik le khua dawh bik a si i, a tung menghnih a sau caah acozah nih No ( 1 ) Primary School ( Longhmawpa le No ( 2 ) Primary School, Lawtla khy ) tiin an pek hna.Khua laifang ah High School tanghra siang a um. Longhmaw Primary School cu July 24. 1983 kum ni ah hmuh a si. Siangakchia ca chimtu Saya ( 3 ) an si.
Hi sianginn ah Sayakyi tuantu hna a tanglei bantuk in a si.
- Sayakyi Cua Ung ( 1983- 1989 ) Hnaring Lawtla khy
- Sayakyi Hrang Mang ( 1989- 1990 ) Hnaring Lawtla khy
- Sayakyi To Kung ( 1990- 1992 ) Fanthen
- Sayamakyi Ngin Ngai Zam ( 1992- 1994 ) Tonzang
- Sayakyi Dar Luai ( 1994- 1997 ) Leitak
- Saykyi Zung Chan ( 1997- 1998 ) Tisen ( B )
- Sayakyi Hrang Mang ( 1998- 2002 ) Hnaring Lawtlakhy
- Sayamakyi Mang Par ( 2002- )
( 3 ) Hnaring, Lawtlakhy Primary School, A Mah Kah ( 2 ) sianginn tuanbia tawi
Lawtla khy Primary School, sianginn cu June 1. 1986 kum ni ah hmuh a si i, Lawtlakhy lei ah a um. Siangakchia ca chimtu ah Saya te ( 4 ) an si. A dotdot in Sayakyi tuanmi hna cu a tanglei bantuk in a si.
- Sayakyi Khua Hnin ( 1986- 1988 ) Leitak
- Saykyi Hrang Mang ( 1988- 1989 ) Hnaring Lawtla khy
- Sayakyi Cua Ung ( 1989- 1990 ) Hnaring Lawtla khy
- Sayakyi Hrang Mang ( 1990- 1993 ) Hnaring Lawtla khy
- Sayakyi Tial Chung ( 1993- 1995 ) Hnaring Khyhlung
- Sayamakyi Mang Par ( 1995- 2002 ) Hnaring Lawtla khy
- Sayakyi Hrang Mang ( 2002- )
Hnaring khua in Tanghra awng hmasa le Bachelor degree le Doctor degree hmuh hmasa hna cu a tanglei pathum hna hi an si.
1. Saya Thla Tial ( ......... )kum Hnaring khuami lakin Tanghra awng hmasa tu a si.
2. Rev. Ria Ce ( 1975 ) kum ah Hnaring khuami lakin Bachelor of Arts ( B.A ) degree ( Mandalay University ) ah a hmuh hmasa tu a si.
3. Rev. Dr. Si Thar ( Febuary 11.2010 ) kum ni ah Hnaring khuami lakin Doctor of Theology in Missiology ( Th.D ) degree (Presbyterian College and Theological Seminary ) Korea a hmuh hmasa tu a si.
No comments:
Post a Comment